Diederik Samsom gelooft in 'zijn' Green Deal
'Ik ben ervan overtuigd dat ook het vervoer volledig duurzaam kan zijn in 2050.'
Hieronder leest u een deel van het interview dat in ons magazine TVM Actueel (editie juni 2020) te lezen was.
Diederik Samsom is de dirigent van de Green Deal, maar elke burger blaast zijn partij mee in een klimaatneutraal Europa in 2050. De kabinetschef van de Europese Commissie bedeelt de transportsector een prominente rol toe.
Hoe kijkt u als voormalig politicus naar de coronacrisis?
“Ik vrees dat dit een enorme dreun gaat slaan in economische groei en dat we in een recessie komen. We mogen ons gelukkig prijzen met de buffer die we als Nederland de afgelopen jaren hebben opgebouwd. Daarmee kunnen wij die klap opvangen. Maar dat geldt niet voor heel Europa; de verschillen zijn groot, dus dat vraagt weer veel van onze solidariteit.’’
De crisis van nu plaatst de discussie over het klimaat in een ander daglicht: eerst moet de economie opnieuw worden opgebouwd; zal voor groen voldoende aandacht en geld zijn?
“Ik denk niet dat groen ten koste zal gaan van wederopbouw. Juíst niet. Herstel van economie kan juist hand in hand gaan met het gezonder maken van onze wereld. Nu is de kans om een duurzame economie op te bouwen. Corona gaat weer over; dat weten we zeker. Alleen weten we nog niet wanneer en op welke manier. We weten één ding wel zeker: klimaatverandering verdwijnt niet als we er niks aan doen. Die noodzaak blijft onveranderd hoog.’’
Welke rol speelt de transportsector in de klimaatneutrale doelstellingen?
“Er is een enorme rol voor transport. We zullen toe moeten naar een klimaatneutraal transport, naar schonere middelen van transport. Het kan nog veranderen, maar tot nu toe is transport een van de hardnekkige factoren waarin de co2-uitstoot niet omlaag, maar juist omhoog gaat. Dat geldt met name voor vliegverkeer, maar eigenlijk over de gehele linie. Transport groeit snel, omdat het samenhangt met de wereldeconomie. Daarbij blijkt het lastig om een alternatief te vinden voor fossiele brandstofvoorziening.’’
Wat moet er gebeuren?
“Het is vooral een technische uitdaging. Door investeringen te doen, kunnen we de innovatie versnellen. Als we blijven wachten, gebeurt er niets. Ik snap de twijfel wel: als je investeert in elektrische vrachtwagens, ben je in eerste instantie veel geld kwijt en haal je gedoe in huis. De vraag is of je dat terugverdient ten opzichte van je concurrenten die nog altijd op diesel blijven rijden. Het is wachten op transportfirma’s die die stap durven te zetten.’’
Wat doen jullie om investeerders te helpen?
“Een voor de hand liggende stimulering is financiering: het gat helpen overbruggen. Maar crucialer is dat de infrastructuur moet vooruitlopen op wat straks gaat komen. Je schaft geen elektrische vrachtwagen aan als niet de gehele route voorzien is van oplaadinfrastructuur. Voor de equivalent op waterstof geldt hetzelfde. Als je niet naar Italië kunt zonder bij te tanken, dan begin je niet aan de reis. Die publieke taak zullen wij op ons nemen. Daar moeten wij snel aan beginnen. Maar de overheid heeft hetzelfde dilemma als het bedrijfsleven: welke keus maak je? Bij vrachtwagens zitten we op dat kruispunt: sorteren we voor op waterstof of investeren we in elektrische infrastructuur?’’
En dan is er nog vervoer over water…
“Dat is steeds meer nodig naarmate vrachtverkeer viezer blijft. De verhouding water-weg-lucht wordt deels bepaald door de co2-voetafdruk. Het water is nog lang niet vol en ook de trein zit daar nog tussen. Het wegverkeer zal nodig blijven voor de laatste kilometers.”
Komen we toch weer terug bij het vrachtverkeer over de weg…
“Klopt, want dat is economisch gezien de meest aantrekkelijke manier om spullen op hun plek te krijgen. Vrachtverkeer over de weg zal blijven, maar het zal duurder worden. Het financiële instrument van de overheid zullen we gebruiken. Prijsprikkels werken twee kanten op: goedkoper maken om te stimuleren, duurder maken te ontmoedigen. Denk maar aan het Eurovignet.’’
Daar zult u geen vrienden mee maken…
“Ach, als het alternatief goedkoper wordt gemaakt, kun je de sprong wagen. Deze Green Deal biedt vooral kansen. Het gaat om grote investeringen. Het grappige is dat ik nog nooit een ondernemer ongelukkig heb zien kijken bij de mogelijkheid om meer te kunnen investeren. Meestal leveren meer investeringen immers meer rendement op. Als je ze maar op de juiste manier investeert. Daar zit het risico. Maar daar zijn ondernemers goed in, heb ik over het algemeen gezien. Dus als overheid de juiste randvoorwaarden schept - infrastructureel en qua prijsprikkels - zie ik het zonnig in.’’
Wat wilt u de transportondernemers meegeven met het oog op de toekomst?
“Blijf nieuwsgierig, blijf zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Verras ons, verras de overheid met nog spectaculairdere dingen die bijdragen aan een nog schonere leefomgeving. De mogelijkheden van autonoom rijden zijn bijvoorbeeld nog lang niet volledig bekend. Met name in het vrachtverkeer over de weg zijn talloos meer mogelijkheden. Ik denk aan belading en logistiek. Hoe zorgen we ervoor dat er geen vrachtwagen meer leeg rondrijdt?’’
Bestaat het beroep chauffeur in 2050 nog wel eigenlijk?
“Ik ben politicus, geen futuroloog. Maar ik ben ervan overtuigd dat ook het vervoer volledig duurzaam kan zijn in 2050. Of de chauffeur alleen nog achter het stuur zit, weet ik niet. Nu is het besturen van de vrachtwagen het grootste deel van het werk, maar is hij of zij ook een expert op het gebied van lading, veiligheid en logistiek. Het accent van de werkzaamheden zal verschuiven.’’
Lees het volledige interview met Diederik Samsom en andere verhalen in de TVM Actueel van juni 2020.