Eigenaren van schepen die voor 1976 zijn gebouwd, moeten vanaf dit jaar jaar voldoen aan ‘nieuwe’, keiharde geluidseisen. Maar de binnenvaart zou de binnenvaart niet zijn, als er geen ontsnappingsclausules waren. TVM Scheepvaart-expert Han Philipsen legt het uit.
Februari 2021
Toen in 1976 geluidsnormen werden ingesteld voor binnenvaartschepen met het Rijncertificaat, zijn de schepen die voor 1 april van dat jaar zijn gebouwd tijdelijk vrijgesteld. Er gold een overgangsbepaling tot 1 januari 2015, die weer werd verlengd tot 1 januari 2020. “Het werd destijds gezien als een warme sanering”, weet Han Philipsen. “Maar ooit is zo’n overgangsbepaling eindig. En dat was bij de afgelopen jaarwisseling. Dat betekent dat schepen van voor 1 april 1976 nu ook echt aan de ‘nieuwe’ geluidseisen moeten voldoen.”
Eigenaren van dergelijke schepen hoeven niet meteen te schrikken, hun schip hoeft ‘pas’ bij de eerstvolgende certificering onder de vastgestelde maxima van bijvoorbeeld 70 decibel voor de woning en 60 decibel voor de slaapkamers te voldoen. “Dus dat is ergens tussen nu en 2027, afhankelijk van de laatste vernieuwing van het certificaat.”
Moderne schepen hebben door isolatie, zwevende vloeren, flexibel opgestelde dekhuizen en dergelijke volgens Philipsen weinig of geen moeite binnen de toegestane normen te blijven. “Maar bij die oude schepen is natuurlijk nooit echt iets aan geluidbeheersing gedaan. We hebben nog een aardige vloot rondvaren uit bijvoorbeeld de jaren ’20 en ’50 van de vorige eeuw, met vaste constructies. Die zijn er niet op gebouwd. Daar zijn in de loop der jaren bij vernieuwingen natuurlijk bij de stuurstand, in de machinekamer en bij de slaapkamers en het dagverblijf wel maatregelen genomen om het geluid te reduceren, maar het is vrijwel onmogelijk, om de normen te halen.”
Er zijn slechts weinig schippers die om die reden de vernieuwing van hun certificaat een paar jaar naar voren haalden, zodat ze vanaf 2019 nog zeven jaar ‘vooruit konden’. Han Philipsen: “Eén klant zei: ‘Dan kan ik door tot mijn pensioen en daarna kan het schip naar Treffers of ziet de nieuwe eigenaar maar’.” Gelukkig voor de eigenaren van binnenvaartschepen van voor 1 april 1976 wordt zelfs bij ‘keiharde geluidsnormen’ de soep niet zo heet gegeten als-ie wordt opgediend. “We hebben natuurlijk A1-certificaten voor dagvaart, A2 voor 16 uur en B voor continu varende schepen”, aldus de TVM-expert, die tevens voor het NBKB keurt. “De overheid (tegenwoordig ‘Europa’) ziet wel dat de eisen voor de echt oude vloot niet redelijk zijn, als je meer wilt hebben dan een certificaat voor dagvaart. Die zijn, in alle eerlijkheid, gewoon niet haalbaar. Dus er zijn wat ontsnappingsmogelijkheden. Dus wat heeft de overheid gedaan? Die heeft gezegd: ‘We gaan anders meten’. Normaal meet je bij 100 procent vermogen. Voor nieuwbouw is dat 95 procent van het nominaal toerental geworden. En nu zeggen ze: ‘We meten bij vol vermogen, bij 85, 55, 25 en 5 procent’ en dan laten ze er een logaritmische formule op los en komt er een gewogen gemiddelde uit. En dan redden schepen het meestal wel.”
Halen alle schepen het dan wel? “Nee”, zegt Philipsen. “Daarom is er nóg een escape. Als de scheepseigenaar aantoont dat-ie er al het redelijke aan heeft gedaan om de geluidsdruk te verminderen, dan mag de norm wat hoger. Voor de slaapkamers wordt het dan 70 in plaats van 60 decibel en in de woning 75 in plaats van 70. Het probleem is dan: wanneer heb je er redelijkerwijs alles aan gedaan? Nou, dan moet je dus denken aan dubbel glas geplaatst toen er ooit nieuwe ramen in moesten, de vloer vervangen door een moderne constructie, dat soort zaken.” De opsomming van ‘escapes’ is nog niet klaar. “Als je nóg niet aan de eisen voldoet, maar bij lagere toerentallen wel, dan kun je voor de rest van je leven op lagere toerentallen gaan varen. In de praktijk doen veel schippers dat uiteraard al, alleen zal je het in dit geval moeten aantonen met een tachograaf.
Verder zijn er een hele hoop schepen die een B-certificaat hebben, maar die helemaal niet continu varen. Als die alleen nog dagvaart gaan doen, dan gelden er voor de slaapkamers opeens geen normen meer en mag je in de woning 75 decibel meten. En tenslotte is er nog een laatste ‘ontsnappingsmogelijkheid’: als je je Rijn-certificaat vervangt door een communautair certificaat worden de eisen pas na 30 december 2029 van kracht. Dan kun je weer tien jaar vooruit.” Toen de nieuwe regels ooit werden aangekondigd, bestond de vrees dat sprake was van een sanering. “Zo zag de markt het altijd”, aldus Han Philipsen. “Maar al met al denk ik dat het wel meevalt. Er zijn door al die escapes zo veel opties om te blijven varen... Begrijp me goed: het aanpakken van geluidshinder is belangrijk, zeker in een werkgever/werknemer-relatie. Maar als je dan al die mogelijkheden ziet om er onderuit te komen, dan is dit in mijn ogen niet de meest zinnige regelgeving.
