Stuurhuisschade: ‘Routine was mijn valkuil’

TVM zet nadrukkelijk in op schadelastbeheersing, onder andere via preventie. Er komen per jaar meerdere meldingen binnen van stuurhutschades, die ontstaan zijn doordat schippers door hun drukke werkzaamheden onvoldoende oog hebben gehad voor wijziging in de waterstand of hun actuele doorvaarhoogte. Een goede reisvoorbereiding is essentieel.
 
In de TVM Scheepvaart van februari schonken we aandacht aan een voorbeeld uit de praktijk: een stuurhutschade aan boord van de Pieter Sr. Lees hieronder een uitsnede uit dat verhaal. Het volledige interview kunt u hier lezen.

In februari 2019 stortte niet alleen het stuurhuis in van de Pieter Sr., maar ook een beetje de wereld van schipper Pieter Bos. Met overtuiging vertelt hij zijn relaas over die botsing op een februaridag bij de beruchte spoorbrug van Thionville. Opdat het een ander niet zal overkomen. Ter lering dus. 

Hij is er – geeft hij volmondig toe – echt een paar maanden van slag van geweest. Met zijn stuurhuis tegen de spoorbrug over de Moezel bij Thionville varen, hij had dat nooit voor mogelijk gehouden. Hij, Pieter Bos (32), is een ervaren schipper met Donaupatent tot aan Hongarije. Hij kende de route, hij kende zijn schip, hij kende de rivier en de waterstanden…

Nou ja, behalve op die gewraakte dag in februari 2019 dan. Hij vertelt zijn verhaal in het vernieuwde stuurhuis van zijn motorschip Pieter Sr., vernoemd naar zijn jonggestorven grootvader en naamgever Pieter Bos. De Urker schipper heeft even getwijfeld of hij dat wel zou doen, want het is toch een soort brandmerk waarmee je rondloopt in de kleine wereld van de binnenvaart.

Maar toch: ook anderen wil hij graag behoeden voor het maken van dezelfde fout. Bos doet dat met een zekere berusting over de gebeurtenis: 

“Hij die zonder fouten is, moet nog geboren worden”, zegt hij relativerend.

Die kalmte was er in eerste instantie bepaald niet. “Ik ben er goed ziek van geweest”, bekent hij in de haven van Mülheim an der Ruhr bij Duisburg, waar hij zijn lading brouwgerst aan het lossen is. “Had ik de situatie 10 seconden eerder doorgehad, dan had ik nog op tijd achteruit kunnen slaan. Tja, die tijd had ik niet meer. De schroef achter lag boven water en deed nauwelijks iets”, vertelt hij.

“De voornaamste les voor anderen is: Routine was mijn valkuil. Ik weet dat het een beruchte brug is, maar ik ben er zo veel jaren veilig onderdoor gevaren. En dan ineens dit”, zegt hij, wijzend naar het stuurhuis dat ineens als een kaartenhuis ineen zeeg. “Overal lag glas, emmers vol heb ik moeten ruimen.” 

Daar kwam nog bij dat hij even vreesde lange tijd uit de vaart te zijn. Bos belde een scheepswerf die koeltjes meldde geen noodstuurhutten te leveren. En een nieuwe zou veertien maanden tijd nemen. Een tweede telefoontje naar een werf in Duitsland, Wessels, stelde hem gerust. Daar werd plastic glas in de overblijfselen van zijn stuurhut aangebracht en alles wind- en waterdicht gemaakt. Hij kon weer varen. “Binnen 14 weken was alles super geregeld, volgens afspraak.’’ Kosten: 150.000 euro, exclusief stilligtijd.

Gestegen waterstanden

Bos neemt ons mee terug naar die februaridag van 2019, om een uur of tien ’s ochtends. Hij had acht uur stilgelegen bij de laatste sluis in Luxemburg om te slapen. Het was hoog water op de Moezel, maar de stroom viel alleszins mee. Hij had de Luxemburgse waterstanden nog gecontroleerd, die stonden open op zijn computerscherm, maar niet de Franse. Het bleek dat de waterstand die nacht gestegen was, +0,80 meter. “In één nacht, dat is extreem!”

Toen hij in de opvaart en leeg richting de spoorbrug voer, had hij de stijging van het waterpeil niet goed ingeschat. “Normaal gesproken zet ik het stuurhuis in de laagste stand en houd ik zo’n 70 tot 80 centimeter speling. Nu niet. Ik zag het te laat, dacht ineens: Wat is die brug laag!”

Met minimale snelheid (‘Ik lag bijna stil’) gleed hij tegen de brug, hij kwam 3 centimeter tekort. Maar de schade was desondanks groot. Het hele stuurhuis – net helemaal opgeknapt en geschilderd - ging eraan. Bos geeft er geen moeite mee om zijn verhaal te delen. Fouten maken is menselijk, maar er moet vanzelfsprekend wel van worden geleerd. “Het is geen schande als je een fout maakt”, oordeelt Bos. “Je moet dat gewoon toegeven en er geen heel verhaal omheen verzinnen. Ik heb gewoon gefaald in mijn werk en laat dat anderen tot voorbeeld zijn, zodat zij het kunnen voorkomen.” 

Preventietips stuurhuis:

1. Heeft u een hefbare of overzakbare stuurhut? Controleer dan regelmatig op de juiste werking en eventuele gebreken (o.a. op lekkage, oliepeil, conditie hydrauliekslangen en cilinders). Commentaar Pieter Bos: “Dat is vrij normaal en logisch. Op tijd onderhoud plegen, daar begint het mee.’’

2. Test regelmatig de alarmeringen, signaleringen en of de noodzakinrichting goed werkt. Commentaar Pieter Bos: “Controleren of alles goed werkt hoort bij de standaardwerkzaamheden.” 

3. Wees bewust van de hoogte van uw vaartuig: Meten is weten en gissen is missen. Bereid uw reis goed voor, zodat u weet waar en welke hoogte obstakels u op uw reis tegenkomt. Commentaar  Pieter Bos: “Dat is voor mij een harde les geweest, die iedereen echt ter harte moet nemen. Routine is ieders valkuil.’’

4. Zet uw stuurhut in de juiste hoogte, hierbij rekening houdend met de beladingstoestand en de trim van het vaartuig, zodat u een goed uitzicht heeft. Commentaar Pieter Bos: “Helaas kon ik niet lager. Had ik de situatie 10 seconden eerder doorzien, dan was het niet gebeurd.’’ 

5. Zorg voor een goede overdracht (hoogte stuurhut en de hoogte van de te passeren obstakels) bij wisseling van de wacht. Commentaar Pieter Bos: “Dat is vanzelfsprekend.”

Lees het februari-nummer van TVM Scheepvaart hier gratis.

TVM is er ook voor de binnenvaart. Ook op het gebied van Preventie. Preventie en risicobeheer zijn vaak niet de eerste dingen waar u zich als ondernemer mee bezighoudt. Daarom denken wij graag met u mee! Alle handige tips voor onderweg staan nu in de Preventiewijzer. U kunt hierbij denken aan adviezen rondom transportveiligheid, maar ook tips rondom de afwikkeling van schade. 

Download de preventiewijzer.