De mosselman komt uit Yerseke
Op 8 juli is het mosselseizoen weer van start gegaan. Normaliter gaat dat gepaard met tal van festiviteiten, zoals de jaarlijkse mosseldag, mosselrock en de mosselrace, een roeiwedstrijd over de Oosterschelde.
Passie voor oesters en mosselen
In iedere TVM Actueel wordt een ondernemer of chauffeur geïnterviewd over zijn of haar passie. Transportondernemer Erik de Koeijer van Kostra Transport vertelt in de editie van juli 2020 over zijn passie voor oesters en mosselen.
Zeeuwser kan het haast niet. Als klein jongetje uit Yerseke leerde Erik de Koeijer zwemmen in het gekleurde water van de ondiepe oesterputten, direct achter de vissershaven van het dorp. Een zwembad was er indertijd niet. Anno 2020 geven de Zeeuwse mosselen en oesters nog altijd kleur en invulling aan zijn leven.
Als directeur van Kotra Transport vervoert Erik de Kooijer verse vis, schaal- en schelpdieren door heel Europa. Als levensgenieter pur sang krijgt hij ze graag geserveerd. Niet iedere dag, wel zeer regelmatig. En dan gebeurt dat uiteraard in combinatie met een goed glas witte wijn.
“Zeeuwen zijn culinair opgevoed door België. Een noorderling eet om zijn maag te vullen, een zuiderling geniet er vooral van”, is een gevleugelde uitspraak van De Koeijer. Hij zit op het terras achter restaurant De Oesterij, met uitzicht over de Oosterschelde. Voor hem op tafel liggen de mosselen en oesters fraai opgediend, in de verte vermaakt de lokale jeugd zich met bootjes op het water en de zon schijnt aangenaam. Het terras is een van de favoriete plekjes van De Koeijer. “Dit is het Zeeuwse leven. Mooi hè?!”
Erik de Koeijer (61) is de vijfde generatie die leidinggeeft aan het familiebedrijf waarvan de geschiedenis teruggaat naar 1880. De onderneming heeft door de coronacrisis een moeilijke periode achter de rug, maar inmiddels bevinden de werkzaamheden zich alweer bijna op het niveau van voor de crisis. Dagelijks rijden de 125 vrachtwagens, volgepakt met verse vis, schaal- en schelpdieren, vanaf Krab 8, de uitvalsbasis op het industrieterrein in Yerseke, door heel Europa. “We zijn marktleider in de Benelux en Duitsland”, vertelt hij met gepaste trots.
De Koeijer kan bevlogen praten over zijn bedrijf. Over de periode dat hij na zijn middelbare school in dienst trad. Eerst nog als lader en losser, later als chauffeur en vervolgens op kantoor. Over de verkoop van het bedrijf aan de grootste concurrent, enkele jaren na de dood van zijn vader in 1989 (‘Dat voelde achteraf als een brevet van onvermogen’) en het besluit om de onderneming weer terug te kopen in 2009.Over de hoogte- en dieptepunten die hij als CEO meemaakte, variërend van de recente overname van het Duitse Nagel Airfreight Frankfurt tot de gedwongen verkoop van een Deens overslagcentrum. En over de toekomst. Hij hoopt van harte dat de zesde generatie De Koeijer op termijn het stokje van hem overneemt. Drie van zijn vier kinderen zijn werkzaam binnen het bedrijf en worden klaargestoomd voor het grote werk. “De toekomst zal uitwijzen of een van hen geschikt is om mijn rol over te nemen. Dat zou ik het mooiste vinden natuurlijk.”
Het liefst vertelt Erik de Koeijer echter over de producten die hij vervoert. Als hij ontspannen door de moderne koel- en vriesterminal - met een oppervlakte van 4000 vierkante meter en een temperatuur van twintig graden onder nul – wandelt om zijn bezoek een blikje achter de schermen te gunnen, stopt hij af en toe bij een van de opgestapelde boxen. “Kijk, deze mosselen zijn heerlijk vers. En vannacht zijn ze in Parijs.”
Liefhebber
Aan de toon waarop hij over de vis praat, hoor je al dat hij een liefhebber is. “Het is een familiebedrijf. Vroeger werd de tent gerund vanuit huis. Dus dan krijg je alles mee. Ik hielp als zesjarig jongetje ook mee, met kleine klusjes. Vanzelf krijg je ook iets met de oesters en de mosselen. Of ik een kenner ben? Mwah. Maar ik weet wel iets: Hoe je het moet vervoeren en hoe je het moet consumeren, dat zijn de twee belangrijkste dingen. Maar zonder gekheid, als je met zakelijke relaties gaat eten, moet je er wel iets over kunnen vertellen. En laten we eerlijk zijn, het zou raar zijn als je met een klant zit en je zegt: sorry, ik lust geen vis. Nee, dat gaat er niet in. Zeker hier niet, in Yerseke.”
Het Zeeuwse dorp wordt ook wel het mosselcentrum van Europa genoemd. “Mede door ons is Yerseke het draaipunt van de verse vis geworden. De meeste vis die gevangen wordt, gaat richting het Zuiden. Strategisch ligt Yerseke hartstikke sterk. Als mensen over Zeeland praten, gaat het vaak ook over mosselen, daar zijn we hier ook best wel enorm trots op. Sterker, in Yerseke geeft iedereen de voorkeur aan lokale producten. We hebben hier geen sushirestaurant. Geef ons maar gewoon een heerlijke oester, mossel of Oosterschelde kreeft. Dat zijn ware delicatessen. Maar een Zeeuw eet die gewoon op een houten stoel of bankje hoor, in plaats vanaf een moderne loungebank. Wij hechten niet aan luxe. Wel aan een goede smaak.”
Mosselman
De Koeijer maakt lange werkdagen. Hij weet niet beter. Desondanks is hij geregeld te vinden in een van de restaurantjes en proeverijen aan de Havendijk. Hij kent er iedereen. En iedereen kent hem. De mosselman wordt hij wel eens gekscherend vernoemd, verwijzend naar het bronzen standbeeld aan de ingang van de vissershaven. Want volgens het klassieke kinderliedje ‘Zeg ken jij de mosselman?’ komt de mosselman uit Scheveningen, maar in Yerseke denken ze daar toch echt anders over en zullen de meesten naar Erik de Koeijer wijzen. Of naar een van de wit-turquoise vrachtwagencombinaties van Kotra Transport die een vertrouwd onderdeel zijn van het straatbeeld.
Immers, een aantal van de opleggers van het bedrijf zijn sinds kort bestickerd met een grote foto van Erik de Koeijer die met zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen aan tafel zit en zichtbaar geniet van een overheerlijke mosselmaaltijd. Het warme familietafereel is geenszins bedoeld om zijn eigen ego op te poetsen, want daar maalt hij niet om. Het gaat om de mosselen, niet om hem, verklaart hij. “We moeten de mensen, en dan met name de jongere generatie, zien te verleiden tot het eten van de Zeeuwse delicatessen. De gedachte achter de foto is puur een stukje mosselpromotie. Natuurlijk, we hadden mensen voor deze vrachtwagenreclame door een reclamebureau kunnen laten casten, maar we dachten: waarom doen we het niet zelf? Op deze manier is de boodschap heel persoonlijk en authentiek.”
De foto is bij De Koeijer thuis in de tuin genomen, op een mooie zomerse dag. Want het mag geen verbazing wekken, ook thuis staan er vaak mosselen op het menu. Door hemzelf bereid.
Recept
Zonder enige terughoudendheid geeft hij zijn recept prijs. “Als ik zelf de mosselen kook, giet ik er eerst een scheutje witte wijn bij, gevolgd door een beetje mosselgroente. Vervolgens zet je de pan op het vuur en laat je het water drie keer opkomen. Wanneer de deksel omhoog komt, haal je de pan eraf en schudt je even. Na de derde keer is het goed. Als je het op deze manier doet, krijg je de mooiste mosselen. Het is gelukkig niet zo moeilijk. Een wijntje hoort er wel bij natuurlijk. Er zal vast een speciale mosselwijn bestaan, maar ik laat het altijd afhangen van de fles die we in huis hebben, meestal een Chablis of een Sancerre. Of de wijn in het glas volgens de regels dezelfde wijn moet zijn als de wijn in de pan? Welnee joh, dat maakt niets uit. Maar het is wel het makkelijkste. Die fles is dan toch open…”
Als geboren en getogen Yesenaar, zoals een inwoner van Yerseke wordt genoemd, is De Koeijer een liefhebber van Zeeuwse mosselen. Maar wel tot op zekere hoogte, geeft hij aan. “Als de Zeeuwse mossel groot genoeg is, bestaat er geen betere. Maar eerlijk is eerlijk, ik heb liever een goede Duitse dan een kleine Zeeuw. Op dit moment is de Zeeuwse mossel relatief klein. Hoe dat komt? Het is de natuur. Mossel is als onkruid. Beide gedijen het best bij zonlicht en regen. Bekende mossel- en oesterkwekers zijn het erover eens: 'als onkruid in de tuin hard groeit, gaat het met de mosselen ook goed'.
Op 8 juli is het mosselseizoen weer van start gegaan. Normaliter gaat dat gepaard met tal van festiviteiten, zoals de jaarlijkse mosseldag, mosselrock en de mosselrace, een roeiwedstrijd over de Oosterschelde. Door de uitbraak van het coronavirus zijn deze festiviteiten afgelast, tot teleurstelling van De Koeijer, initiatiefnemer van mosselrock en een van de sponsors van de mosseldag. Deze evenementen lenen zich bij uitstek om de mosselen op een positieve manier onder de aandacht te brengen, vooral onder de jongere generatie.
“De jeugd laat het wel een beetje afweten”, constateert hij. “Dat is jammer. Juist voor de jongeren, want ze weten niet wat ze missen. Mosselen passen bovendien in deze tijd. Het zijn vleesvervangers, ze worden duurzaam gekweekt en ze zijn gezond. En niet te vergeten, mosselen zijn gewoon lekker. Er gaat niets boven een goede mossel. Met friet of brood.”
Hij lacht. En heft het glas. “En uiteraard met een glaasje wit. Proost.”